Το έργο αναπτύσσει καινοτόμο πρότυπο "Βιομηχανικής Συμβίωσης" στην παραγωγική διαδικασία σημαντικών βιομηχανικών μονάδων (μονάδα παραγωγής συλλιπασμάτων, μονάδα επεξεργασίας δευτερόχυτου αλουμινίου και βιομηχανίας τσιμέντου) του ελληνικού χώρου με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα.
Η δράση στοχεύει στην πρόληψη, μείωση και ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων από την παραγωγή δευτερόχυτου αλουμινίου. Στα πλαίσια του έργου αναπτύχθηκε σε πειραματική και βιομηχανική κλίμακα η επανεισαγωγή βιομηχανικών υλικών και στερεών αποβλήτων από την παραγωγή δευτερόχυτου αλουμινίου της ΑΛ. ΒΟΙΩΤΙΑΣ στην παραγωγή τσιμέντου από την ΑΓΕΤ.
Με τον τρόπο αυτό, το πρότυπo "Βιομηχανικής Συμβίωσης" συνέβαλλε στην ενσωμάτωση των αρχών της αειφόρου ανάπτυξης στις βιομηχανικές δραστηριότητες των δύο βιομηχανικών φορέων που συμμετείχαν στην υλοποίηση του έργου.
Τα απόβλητα που οδηγούνται σήμερα για ταφή από μία μονάδα παραγωγής αλουμινίου, ανέρχονται σε 1000-1500 τόνους το χρόνο. Το κόστος ταφής στη χωματερή των Άνω Λιοσίων ανέρχεται σε 0.02 €/κιλό (5 δρχ/κιλό). Η παραλαβή όμως των αποβλήτων συναντά αυξανόμενες δυσκολίες με το χρόνο.
Η συγκεκριμένη κατηγορία αποβλήτων προβλέπεται να μεταπηδήσει από τα αδρανή στα επικίνδυνα στερεά απόβλητα, με βάση την κατάταξη της ΕΕ. Η δημιουργία ειδικού χώρου διάθεσης των βιομηχανικών αποβλήτων είναι βέβαιο ότι θα αυξήσει σημαντικά το κόστος διάθεσης. Ήδη στην ΕΕ, η μέση τιμή διάθεσης είναι περίπου 10πλάσια, ενώ σε μερικές χώρες, όπως Γαλλία και Γερμανία, έχει ήδη επιβληθεί η αδρανοποίησή τους πριν την ταφή.
Aντικείμενο και στόχοι του έργου
Αντικείμενο του έργου ήταν:
-
Ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου προτύπου "Βιομηχανικής Συμβίωσης" υπό τη μορφή ενός συνόλου λειτουργιών αρμονικά συνδεδεμένων με τις δραστηριότητες της παραγωγικής αλυσίδας:
-
Παραγωγή συλλιπάσματος ειδικών προδιαγραφών.
-
Παραγωγή στερεού αποβλήτου (σκουριά) από την επεξεργασία δευτερόχυτου αλουμινίου ειδικών προδιαγραφών.
-
Χρησιμοποίηση του στερεού αποβλήτου ως υποκατάστατο πρώτων υλών στην παραγωγή τσιμέντου.
-
Πιλοτική πειραματική εφαρμογή του προτύπου και αξιολόγηση του.
-
Βιομηχανική παραγωγή τσιμέντου στη βάση του προτύπου.
-
Οικονομική και περιβαλλοντική αξιολόγηση του προτύπου.
-
Συστηματική προώθηση της επαναληπτικής εφαρμογής του προτύπου και διεύρυνση του. Examination of the model.
Τα καινοτόμα στοιχεία του έργου αφορούν:
-
Τη βιομηχανική συμβίωση και την προώθηση της οικολογικής διαχείρισης.
-
Τα αποτελέσματα του έργου όπως:
-
- Προσδιορισμός καταλληλότητας και χρήσης του αποβλήτου από την τσιμεντοβιομηχανία.
- Ανάπτυξη νέου συλλιπάσματος.
- Διαχωρισμός αποβλήτου με κοκκομετρική διαβάθμιση.
- Επιδεικτική παραγωγή τσιμέντου με χρήση στερεού αποβλήτου σε βιομηχανική κλίμακα.
Ο διαρκώς αυξανόμενος και ορατός κίνδυνος εξάντλησης των ενεργειακών αποθεμάτων και των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη υποβάθμιση της ποιότητας του περιβάλλοντος είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη προτύπων "Βιομηχανικής Συμβίωσης".
Ο βασικός στόχος ήταν η αναδιάρθρωση των υφιστάμενων συστημάτων με σκοπό την αποκατάσταση και προστασία των περιβαλλοντικά βεβαρημένων βιομηχανικά περιοχών, βελτιστοποιώντας ταυτόχρονα την αποδοτικότητα των συμβαλλόμενων επιχειρήσεων. Στη βιομηχανική συμβίωση επιζητείται η συστηματική αύξηση της αποδοτικότητας της ενέργειας και των υλικών που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές διεργασίες με τη δημιουργία ρευμάτων σύνδεσης μεταξύ των διαφορετικών βιομηχανικών μονάδων. Η "Βιομηχανική Συμβίωση" αφορά στη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών βιομηχανιών για τις οποίες η ύπαρξη της μιας αυξάνει τη βιωσιμότητα των συνεργαζόμενων υπολοίπων και στην οποία η κοινωνική απαίτηση για εξοικονόμηση των πρώτων υλών, ενέργειας και προστασία του περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας.
Στο έργο συμμετείχαν δύο βιομηχανίες (με ανεξάρτητες παραγωγικές διαδικασίες) εκ των οποίων η μια (Βιομηχανία Ανάκτησης Αλουμινίου, ΑΛ. ΒΟΙΩΤΙΑΣ) παράγει το στερεό βιομηχανικό απόβλητο, με σταδιακά έντονο πρόβλημα διάθεσης του, η δε άλλη (Βιομηχανία Τσιμέντου, ΑΓΕΤ) αναγκάζεται να αγοράζει πρώτες ύλες για τη παραγωγή τσιμέντου με τις γενικές ιδιότητες του προηγούμενου απορρίμματος.
Στόχος του έργου ήταν η σύνδεση των δύο βιομηχανιών χρησιμοποιώντας την επαναεισαγωγή του βιομηχανικού αποβλήτου της πρώτης διεργασίας στη παραγωγική διαδικασία της δεύτερης. Συγκεκριμένα, οι επιμέρους επιδιώξεις του έργου ήταν οι ακόλουθες:
-
Περιβαλλοντικές Επιδιώξεις:
-
Μείωση του φορτίου του προς διάθεση επικίνδυνου στερεού αποβλήτου
-
Αντίστοιχη μείωση της κατανάλωσης φυσικών πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται σήμερα για την παραγωγή τσιμέντου
-
Οικονομικές Επιδιώξεις:
-
Μείωση του κόστους παραγωγής αλουμινίου
-
Μείωσης του κόστους διάθεσης στερεού αποβλήτου
-
Ευνοϊκή επίπτωση στο κόστος προμήθειας πρώτων υλών για την παραγωγή τσιμέντου
-
Κοινωνικές Επιδιώξεις:
-
Μείωση του απαιτούμενου χώρου ταφής του στερεού αποβλήτου. Ως γνωστόν, η εξεύρεση και κατασκευή χώρων διάθεσης στερεών και μάλιστα επικίνδυνων αποβλήτων έχει τεράστιο κοινωνικό κόστος με αντίστοιχες κοινωνικές επιπτώσεις.
Φάσεις Του Έργου
ΦΑΣΗ Α: Προπαρασκευαστικές Δράσεις και Ταυτοποίηση Σημερινής Κατάστασης
Στη φάση αυτή περιλήφθηκαν προπαρασκευαστικές δράσεις που στόχευαν στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης παραγωγής, διάθεσης, ποιότητας και καταλληλότητας του αποβλήτου για χρήση στην τσιμεντοβιομηχανία. Διερευνήθηκαν οι παράμετροι που καθορίζουν τη δυνατότητα παραγωγής τσιμέντου με χρήση του αποβλήτου, με έμφαση τη σύνθεση συλλιπάσματος, κοκκομετρίας και αλεστικότητας του αποβλήτου και σύνθεση της φαρίνας τσιμέντου.
Διερευνήθηκε επίσης το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο διάθεσης του αποβλήτου και αναλύθηκαν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
ΦΑΣΗ Β: Δημιουργία και Αξιολόγηση Τεχνικών Λύσεων
Στη φάση αυτή μελετήθηκε η επίδραση της σύνθεσης του συλλιπάσματος και άλλων παραμέτρων της παραγωγικής διαδικασίας στα χαρακτηριστικά του αποβλήτου. Μελετήθηκε, επίσης, η σύνθεση της φαρίνας τσιμέντου με προσθήκη αποβλήτου και αξιολογήθηκαν τα αποτελέσματα με χημικούς και ορυκτολογικούς ελέγχους. Τέλος, πραγματοποιήθηκε πειραματική παραγωγή τελικού προϊόντος και έγινε έλεγχός του ως προς τις προδιαγραφές τσιμέντου ώστε να επιλεγεί η λύση εκείνη για την οποία θα γίνει η πιλοτική παραγωγή τσιμέντου σε βιομηχανική κλίμακα.
ΦΑΣΗ Γ: Πιλοτική Εφαρμογή
Στην τελική φάση του έργου πραγματοποιήθηκε παραγωγή αποβλήτου σε ικανές ποσότητες και γίνεται βιομηχανική παραγωγή τσιμέντου. Τα αποτελέσματα αξιολογήθηκαν από τεχνική και οικονομική άποψη. Διερευνήθηκε η βιωσιμότητα και η συνολική σκοπιμότητα και περιβαλλοντική διάσταση της λύσης.
Αποτελέσματα
-
Πρότυπο συμβίωσης ανάμεσα στη βιομηχανία αλουμινίου (ΑΛ. ΒΟΙΩΤΙΑΣ) και τσιμέντου (ΕΚΕΤ - ΑΓΕΤ). Το μοντέλο αυτό της βιομηχανικής συμβίωσης είναι δυνατόν να επεκταθεί μετά το πέρας του παρόντος έργου έτσι ώστε να καλύψει όλη την παραγωγή αποβλήτου που καλύπτει το 10% των στερεών αποβλήτων στη Νότια Ελλάδα.
-
Ελαχιστοποιήθηκε το κόστος ταφής των αποβλήτων, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 0.02 €/κιλό (5 δρχ./κιλό), με προοπτική το κόστος αυτό να τριπλασιασθεί τουλάχιστον μέσα στα επόμενα τρία έτη.
-
Η συμβίωση είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την απαλλαγή του χώρου του Θριάσιου Πεδίου από τουλάχιστον 1000 τόνους βιομηχανικών αποβλήτων ετησίως, τα οποία στο άμεσο μέλλον πρόκειται να χαρακτηριστούν επικίνδυνα.
-
Το προτεινόμενο έργο οδήγησε σε μείωση του όγκου των αποβλήτων στο κέντρο διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων (κατά 10% που αντιστοιχεί σε 5000 τόνους ετησίως).
-
Έγινε αντίστοιχη μείωση της λατόμευσης των πρώτων υλών που πρόκειται να αντικαταστήσει το απόρριμμα και οι οποίες σήμερα εξορύσσονται για χρήση στη τσιμεντοβιομηχανία.
-
Το προτεινόμενο έργο άνοιξε επίσης το δρόμο για παρόμοιες δράσεις και σε άλλα απόβλητα βιομηχανικών διεργασιών.